Het lage land van de Beemster Polder ligt in zijn geheel onder zeeniveau. Meters onder zeeniveau zelf. Het landschap is opgedeeld in strakke geometrische patronen, een symmetrisch raster van akkers, dijken, wegen en vaarten. Hoe is dit bijzondere landschap ooit ontstaan?
De Beemster Polder
De Beemster Polder laat heel goed zien hoe Nederlanders grote delen van het land hebben drooggelegd. Het gebied waar wij nu staan was oorspronkelijk bedekt met veen. Het water bedreigde de steden en er was behoefte aan meer landbouwgrond. In 1607 werd door de Staten van Holland en West-Friesland aan een aantal burgemeesters en kooplieden toestemming verleend om de Beemster droog te maken. En zo geschiedde.
Om het meer werd een stevige dijk van 42 kilometer gelegd en daaromheen groef men een ringvaart. Onder leiding van Jan Adriaanszoon Leeghwater werd met 43 windmolens het meer vervolgens leeggepompt. Op 19 mei 1612 was de polder droog. De droogmakerij De Beemster was een feit.
UNESCO Werelderfgoed van polders en dijken
Zo’n 400 jaar nadat het landschap werd drooggelegd met droogmakerijen werd De Beemster op 1 december 1999 toegevoegd aan de lijst van UNESCO Werelderfgoederen. Het is een uniek cultuurlandschap, maar vooral belangrijk is dat De Beemster het eerste grootschalige landschapsproject in de wereld was waarin de principes van de Gulden Snede werden toegepast.
Je ziet het nog steeds terug in de strakke lijnen van het landschap. De polder heeft een goed geordend landschap van akkers, wegen, kanalen, dijken en dorpen. Wist je dat volgens sommigen het symmetrische raster van wegen en vaarten ooit als voorbeeld gediend zou hebben voor de inrichting van New Amsterdam, het huidige Manhattan? Manhattan in de Beemster!
Lees ook: Ontdek 13x UNESCO Werelderfgoed in Nederland
Twee UNESCO Werelderfgoederen in één
In de Gouden Eeuw telde de Beemster veel buitenplaatsen, grote landhuizen die werden gebouwd door rijke Amsterdamse kooplieden. Nog steeds zijn een deel van deze statige buitenplaatsen te zien. In de Beemster liggen ook vijf forten die onderdeel zijn van de Stelling van Amsterdam, ook UNESCO Werelderfgoed. In de Beemster bewonder je dus twee Werelderfgoederen op één locatie.
Een unieke combinatie van twee werelderfgoederen. Het hadden er drie kunnen zijn. Want is de Zaanse Schans UNESCO Werelderfgoed? Nee. De Zaanse Schans is niet uniek genoeg voor de werelderfgoedlijst van UNESCO, zo werd besloten. De Zaanse Schans werd in de jaren vijftig ontworpen door de Zaanse architect Jaap Schipper. Het is een reconstructie van een Zaans lintdorp. Met originele Zaanse huisjes, maar ook met replica’s. De Zaanse Schans is dus bijzonder, maar geen UNESCO.
De Beemster
De Beemster, die is dus wel bijzonder genoeg voor een plekje op deze lijst. De stolpboerderijen, het verkavelingspatroon dat een uniek door de mens geschapen architectonisch landschap is. Hieraan kan je nog steeds zien hoe de Nederlanders het land hebben drooggelegd en teruggewonnen van het water. Kijk jij de volgende keer ook met andere ogen naar het landschap van De Beemster?
*Ik bezocht De Beemster en omgeving tijdens een blogtrip door Laag Holland.
14 comments
Wij hebben verschillende plekken in Laag Holland bezocht, zoals de Zaanse Schans. Ik wist toen alleen niet dat het Laag Holland heette trouwens. Een mooi stukje Nederland, precies zoals je Nederland verwacht als toerist, haha… met molens, kaas en bloemen. Maar echt een prachtig gebied.
Grappig, ik woon vlak bij de Beemster, maar ik kom er eigenlijk alleen in het voorjaar om nieuwe plantjes te halen voor de tuin. Er zitten in de Beemster namelijk heel veel kwekerijen. Als dit landschap je thuis is, zie je soms niet meer hoe bijzonder en het mooi het eigenlijk is. Ik ga van de zomer maar weer eens een dagje fietsen door de polders!
Ik wist dan weer niet dat dit ook Unesco erfgoed was, we hebben er toch meer dan je denkt in Nederland! Mooie plek daar. Ik vond zelf Edam en Monnikendam ook leuke dorpjes
Wat een mooie zonnige foto’s! De Beemster ziet er echt geweldig uit zo in het voorjaar. Dit is echt Nederland op zijn best.
Leuk filmpje ook.
Wat een mooie foto’s zeg! Ik heb echt zo bizar weinig gezien van ons eigen landje. Het komt er iedere keer niet van. Ik woon dan ook wel een stukje van de Beemster vandaan. Dit jaar hoop ik eindelijk eens de Keukenhof te bezoeken. Lekker toerist in eigen land spelen 😉 .
De Beemster is zeker UNESCO waardig, ook al lijkt de Zaanse Schans zo uniek, de Beemster heeft meer te bieden.
Het is nog steeds gek om te beseffen dat het gewoon meters onder zeeniveau is.
Zo zie je maar dat Nederland echt genoeg te bieden heeft!
De Beemster ken ik toch het beste van de kaas 😉 Maar nog nooit geweest. Wel op school veel over moeten leren. Het was inderdaad een knap staaltje droogleggen. De Zaanse Schans heeft ook leuke huisjes en ook die heb ik nog niet gezien. Zo hebben we in Nederland nog meerdere dingen niet gezien die eigenlijk wel de moeite waar waren om te bezoeken. Dus wie weet is onze volgende trip wel eentje in eigen land. Leuke blogpost over een gebied met een grote geschiedenis.
Ik vind onze polders zo normaal, maar het is best leuk om te lezen hoe dit toch wel bijzondere landschap is ontstaan. En wat is het daar rond deze tijd toch mooi hè!
Wist helemaal niet dat het laag Holland genoemd werd. Wel bijzonder hoe dit allemaal is ontstaan en dat het nu op de Unesco Werelderfgoedlijst staat. Ben er zelf ooit een keer in een ver vervelenden geweest. Was toen nog klein dus herinner me er te weinig van. Misschien bezoekje opnieuw inplannen 😉
De Beemstergrond bestaat uit zeeklei niet uit veen. Pas op ong 30 m diepte is een veenlaag waarin zich brongas bevindt. Nog een groot misverstand. Manhattan is absoluut NIET gebouwd volgend het geometrische patron van de Beemster. Kijk maar op onderstaande website. Een correctie waard lijkt mij.
Bedankt voor je reactie, Job. Ik schrijf hierom ook “Het gebied waar wij nu staan was oorspronkelijk bedekt met veen” en niet dat de Beemstergrond nu uit veen bestaat. En de Beemster en Manhattan? De Italianen zeggen Se non è vero, è ben trovato. Als het niet waar is, is het mooi verzonnen. Ik vond het hierom een leuk weetje om te vermelden dat volgens sommigen de Beemster ooit als voorbeeld gediend zou hebben voor de inrichting van Manhattan. Al is het dan misschien niet waar, het is een mooie gedachtegang.
Ik vind polderlandschappen altijd heel mooi…zet er een paar schapen neer en het plaatje is compleet….alleen altijd wind tegen met fietsen..hahaha
Wat een prachtige lentefoto’s! En een erg mooi stukje van Nederland, zeker de moeite waard 🙂
Ik wist helemaal niet dat we dit ook hadden! Ik ben wel eerder op de Zaanse Schans geweest en heb daar wat van de omgeving gezien, maar dit klinkt ook als een stukje Nederland dat echt de moeite waard is.