Bijzonder is het wel. In een van de nieuwste stukjes Utrecht is een deel van de oudste geschiedenis van de stad te vinden. In de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn bezoek ik archeologisch museum Castellum Hoge Woerd. Niet alleen bevindt zich hier het Romeinse schip De Meern I. Hier is ook te zien hoe in dit gebied al 3.000 jaar mensen wonen en beleef je hoe hun dagelijks leven eruit zag.
3000 jaar wonen en werken
“Er komen veel oudheidkundige verenigingen naar het museum. En studenten, uit Leiden of Nijmegen bijvoorbeeld.” zo wordt me uitgelegd bij de entree van het museum. “Dat geeft al aan hoe ontzettend belangrijk en uniek de vondsten zijn die hier gedaan zijn.”
De grond onder de Utrechtse wijk Leidsche Rijn bleek voor archeologen namelijk een ware schatkamer. “Een stukje Pompeï ten noorden van de Alpen”, zo wordt er gezegd in de film die ik in het museum bekijk. Bij bijna honderd opgravingen zijn meer dan 100.000 vondsten gedaan. Een permanente tentoonstelling in archeologisch museum Castellum Hoge Woerd vertelt het verhaal over hoe mensen al 3.000 jaar wonen in dit stroomgebied van de Rijn.
Een beetje een verrassing is het voor mij wel. Hoewel ik de Romeinse geschiedenis in grote lijnen wel ken, denk ik bij Leidsche Rijn direct aan Vinex en grootschalige nieuwbouwprojecten. Niet het mooiste deel van Utrecht. Toch liggen juist onder deze wijk duizenden jaren geschiedenis en zijn hier de mooiste archeologische vondsten gedaan.
Museum Castellum Hoge Woerd in Utrecht Leidsche Rijn maakt dit duidelijk. De geschiedenis wordt hier tot leven gewekt met alledaagse voorwerpen zoals kledingspelden, potten en munten. Soms niet meer dan scherven. Een schedel van een hond. Een handvol munten. Levert dit een spectaculaire tentoonstelling op? Ja!
De verhalen achter ‘gewone voorwerpen’ worden namelijk verteld aan de hand van nieuwe media. Films, animaties en interactieve computerschermen. Geen hapklare verhalen, maar beelden die je zelf invult en die interessant zijn voor een brede doelgroep. En waar ik vooral de Romeinse geschiedenis verwachtte, blijkt het museum zich te richten op de geschiedenis tot aan de bouw van de nieuwbouwwijk en de opgravingen die op dat moment zijn gedaan.
Leestip: Tijdens deze fietsroute in Leidsche Rijn ontdek je een nieuw stukje Utrecht!
Een Romeins schip in Leidsche Rijn
In hetzelfde museum ligt het Romeinse vrachtschip dat in 1997 per toeval is opgegraven bij graafwerkzaamheden voor de stadsuitbreiding in Leidsche Rijn. Het bleek een binnenvaartschip te zijn uit 150 na Christus. Nog nooit was er een Romeins schip gevonden dat in zo’n goede staat was als het schip dat eeuwenlang verborgen was in de Utrechtse bodem.
Om de boot, een platbodem, zo te conserveren dat deze tentoongesteld kon worden, bleek een hele opgave. Het eeuwenoude eikenhout was erg kwetsbaar en mocht niet worden blootgesteld aan de buitenlucht. Nadat het schip maar liefst twaalf jaar geconserveerd werd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is het nu eindelijk zichtbaar voor publiek.
Het schip is nu een pronkstuk in het paviljoen van Castellum Hoge Woerd. De platbodem is tentoongesteld in de hal van het museum,. Het schip wordt gedragen door een ‘glazen rivier’: subtiele doorzichtige steunen waardoor de boot zo lijkt te kunnen wegvaren en bezoekers rondom en bovenop het schip kunnen kijken.
Aan boord van het schip troffen archeologen een schat aan objecten aan. Ze vonden zelfs de meubels, het gereedschap en persoonlijke spullen van de schipper aan. Hierdoor wordt gedacht dat het schip snel zonk en in alle haast verlaten is.
De voorwerpen die in het schip zijn gevonden geven een uniek beeld van het leven aan boord van een binnenvaartschip op de Rijn in de bloeitijd van het Romeinse Rijk. Later zijn er nog meer schepen ontdekt in de omgeving van De Meern. Kano’s en handelsscheepjes uit de Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen. Een van deze schepen is in Woerden te zien.
Romeinse limes en een eigentijds castellum
Het archeologisch museum van Castellum Hoge Woerd is geïnspireerd op de oude Romeinse forten. Het museum is zelfs gebouwd op de contouren van een archeologisch rijksmonument. Precies op deze plaats heeft namelijk ook een Romeins Castellum gestaan.
De Romeinse Limes (de grenzen van het Romeinse Rijk) en de Romeinse geschiedenis blijven vaak onder het maaiveld verborgen. Het is bijzonder hoe in deze nieuwbouwwijk de geschiedenis tastbaar en beleefbaar is gemaakt met gebruik van nieuwe media en moderne presentatietechnieken. In het museum zie je hoe het Romeinse castellum er ooit uit heeft gezien. Voor mij was het een verrassing en het museum is het bezoeken meer dan waard!
Castellum Hoge Woerd
Het museum is gratis te bezoeken. Je kunt wel een kleine donatie doen. Bezoek ook zeker het café bij het museum.
Misschien vind je dit ook leuk om te lezen?
- Misschien wel het best bewaarde geheim van Utrecht
- Fietsen langs de Romeinse Limes tussen Utrecht en Woerden
- UNESCO in Nederland: het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht
- Ontdek deze bijzondere plekjes in Utrecht
